Gymy Kids – Minty Kitap Büşra Tarçalır
Sevgili Büşra, bize biraz kendinden ve Minty Kitap dan bahseder misin? Yola çıkış fikri ve amacı nedir? Minty kitabı ayrıştıran özellikler nelerdir?
Merhaba, kısaca anlatayım tabii.:) Klinik psikoloğum; ağırlıklı olarak yetişkinlerle çalışıyorum ve ebeveynlere danışmanlık yapıyorum. Kimliğime yeni eklenen bir şey de çocuk kitabı yazarlığı. Minty Kitap’ı kurduğum 2017 yılından bu yana sadece çocuk kitapları okuyorum. Okudukça beğendiklerim ve kenara ayırdıklarım olmaya başladı, böylece ortaya bir liste çıktı – o liste uzuyor gidiyor elbette. Ben de bunları çocukla çalışan, çocuğu olan yetişkinler için paylaşabileceğim bir Instagram hesabı açtım. 0 -14 yaş aralığındaki bebek – çocuk – genç yetişkin kitaplarını kendi beğenim ve bilgim doğrultusunda değerlendiriyorum.
İlk kitabım akran zorbalığı hakkında olan “Zor Balık”, yeni kitaplarım da çok yakın bir zamanda okurla buluşacak. Minty Kitap’ı öneri veren birçok hesap ya da platformdan ayıran şeylerden ilki; sadece resimli kitapları değerlendirmiyor oluşum. Ebeveynler çocukları kitap okusun istiyor ancak nasıl bir tercihte bulunmaları gerektiğine dair iyi yönlendirmeler yapamıyorlar çünkü kendileri okumuyorlar. Resimli kitapları 5 dakikada okudukları zamanlar hızla geride kalırken, daha yoğun yazılı, fazla sayfalı kitapları okumaya zaman ayıramıyorlar. Okulda okutulan kitaplara baksak, pek çoğu itinayla seçilmiş kitaplar değil maalesef (özenle seçki yapan ebeveyn ve okulları tenzih ederek söylüyorum).
İkincisi, bana kitap gönderen (sağ olsunlar) yayınevlerinin kitaplarını yalnızca beğendiğim takdirde paylaşıyor oluşum, pek çok Instagram hesabının reklam amacıyla, gönderen yayınevine jest olsun diye paylaşım yaptığını görüyorum. Ben bunu yapmadım, yaparsam hep başladığım noktanın bir anlamı olmayacağını hissettim. Bu yüzden bana kızan, beni havalı bulanların olduğunu da biliyorum ama ben bir amaçla yola çıktım, birilerini memnun edeceğim derken kütüphanemde yer bile vermek istemediğim kitapları kimseye öneremem. Dürüst olmak lazım, kitap okumak güzeldir ama her kitap iyi değildir, kötü kitap vardır.
Sence çocuk kitabı alırken nelere dikkat etmek gerekir?
Nasıl çocukların her biri kendilerine has özelliklere sahipse onlara seçilecek kitaplar da o çeşitliliktedir. Çocuğun yaşı, okuma hızı, ilgi duyduğu alanlar kitap seçerken göz önüne alınmalı. Çocuklar kitaplardan okumayı, dillerini öğreniyorlar bu yüzden çocuk kitaplarında yazım yanlışı olmasının bir affı yok bana göre. Düzgün bir Türkçeyle, iyi kurulmuş, ne anlattığı anlaşılabilen yalınlıkta cümleler olmalı. Çeviri kitaplarda bunlar bazen göz ardı edilebiliyor.
Öte yandan çizimlerin de artık dünya standartlarında olması gerekiyor bence; en azından ben kitaplığıma ekleyeceğim kitabı buna göre değerlendiriyorum. Çocukların iyi çizimler görmeye hakkı var; soyut çizimler, metnin amlattığının paralelinde başka şeyler de anlatan çizimler, ufuk açıcı, yaratıcılığı kışkırtan çizimler. Bırakalım artık temcit pilavı gibi aynı tür, metni okumadan kitabın ne anlattığını şıp diye anlayabildiğimiz hayat bilgisi kitaplarından fırlamış çizimleri. Bilinmeyen bir şeylere yer veren kitaplar bence çok kıymetli. Çocuk o kitabı okuduktan sonra bir müzik eserini merak etse, müze ziyareti yapmak için can atsa, dünya edebiyatında izi kalmış eserler zikredildiğinde o da bunları okumak istese ne güzel olur mesela. Ben her okuduğum kitaptan bir şey öğreniyorum, bundan hem kendi adıma hem kitabı okuyacak çocuklar adına çok mutlu oluyorum.
Senin favorilerini de çok merak ediyoruz. Okuyamayan çocuklara ve okumaya yeni başlamış çocuklara kitap önerileri vermek ister misin?
Okumayı sevmeye çocuklara çizgi romanları öneriyoru sıklıkla. Ayrıca bölümlere ayrılmış kitaplar da okumaya yanaşmayan çocuklar için tercih edilebilir. Çünkü bir bölümü bitirmeyi, belli bir sayfa sayısına ulaşmış olmayı çocuklar önemsiyorlar, bu da okumaya devam etmeleri için motivasyonları oluyor. Konu ne kadar ilgisini çekiyor bile olsa, bir anda 150 sayfalık bir kitabı bitirmelerini beklemek gerçekçi olmuyor bazen. Gözü korkunca bırakın bitirmeyi, başlamak bir ızdıraba dönüyor çocuk için. Yaz tatillerinde zorla okuduğum kitaplardan biliyorum.:) Bu sebeple okumayan alıştırmaya, okumayı sevdirmeye çalıştığımız çocuklar için ebeveynlere “yavaş yavaş çıkacaksın bu merdivenleri” diyorum. Az yazılı kitapları tercih ediyorsa bile bunun desteklenmesi gerektiğini, sayfa sayısı ve yazı yoğunluğu adım adım artırmaları gerektiğini söylüyorum. Birkaç öneride bulunayım;
- Kim Korkar Hain Tilkiden?, Baobab Yayınları
- Dahiler Sınıfı, Domingo Yayınları
- Bayan Charlotte’un Maceraları dizisi, Can Çocuk
- Broca Sokağı Hikayeleri, Kipitap Yayınları
- Zugileyen Yinki, ABM Yayınları
- Süper Burun, Martı Çocuk
- Lester ile Bob’un Maceraları, Hep Kitap
- Suç Dehaları, Bilgi Yayınevi
- Pera Günlükleri 1-2-3-4-5, Can Çocuk
- Okulun En Tuhaf Kızı, Paraşüt Yayınları
- Raina Telgemeier’in tüm çizgi romanları, Desen Yayınları
Çocukların okuma alışkanlıkları hakkında neler söyleyebilirsin? Ne tip bir iklimde çocuklar kitap okumaya özenir?
Bazen çocuklar kitap seçme haklarını animasyon karakterlerinin çıkartmalı, görece edebi değeri düşük kitaplarından yana kullanabiliyorlar ben de tam burada 1 sen 2 ben kuralını öneriyorum ebeveynlere. Kitapçıya gittiklerinde çocuğa bir kitabı dayatmaktansa ona da seçme hakkı tanımak çocukların okuma alışkanlığı kazanmalarında önemli bir adım bence. Çocuklar nasıl okumaya özenir? Görerek elbette! Dediğimi yap, yaptığımı yapma’cılık yok artık. Okumalarını istiyorsak okuyacağız, okudukları üzerine tartışacağız, takdir edeceğiz, daha fazlasını (daha sık okuma, her gece yatmadan 5 sayfa okuma, daha kalın kitaplara geçme vs.) yapabileceğine yüreklendireceğiz.
Bunlara ek olarak da keyif alabilecekleri kitaplar seçmelerine destek olacağız. Keyif almazlarsa, hep aynı tür kitapları okumaya sevk edilirlerse bu çok caydırıcı olur. Ben boşuna okuyup, tavsiyede bulunmuyorum.:) Ben keyif almıyorsam çocuk da almaz, ben gülmekten yerlere yatıyorsam o zaman çocuğa da bunu gönül rahatlığıyla önerebilirim. Sosyal medya, internet çocukların da hayatında artık bu kaçınılmaz. O yüzden bu önerilerim çocukları yalnıza kitap okuyan canlılara dönüştüremez.:) Keyif aldıkları şeylerden biri de kitap okumak olsun, başka bir şey istemeyiz sanırım.